Më të rëndësishmet nga politika, migracioni dhe shoqëria.

Përderisa ekonomia zvicerane lulëzon në shumë fusha, pagat mbeten të ulëta. Sindikatat kërkojnë me të drejtë rritje pagash prej 2 deri në 2.5 për qind – jo si një gjest i vonuar, por si hise e drejtë në rritjen e produktivitetit. Sepse ndërkohë që rriten premitë e sigurimeve shëndetësore, çmimet e ushqimeve dhe qiraja, shumë profesionistë – edhe ata me zanat të përfunduar – fitojnë më pak se 5000 franga. Veçanërisht të prekura janë degët me paga të ulëta – dhe aty punojnë kryesisht gra si dhe migrante e migrantë. Janë këta njerëz që mbajnë në funksion spitalet tona, kujdesen për fëmijët tanë, ndërtojnë infrastrukturën tonë dhe e mbajnë atë të pastër. Puna e tyre meriton respekt – dhe pjesëmarrje të drejtë në produktivitet. Pagat duhet më në fund të rriten.

Planet për çrregullime të nxjerra nga sirtarët e pluhurosur nuk i ndihmojnë industrisë. SHBA nën Donald Trump kanë vendosur tarifa të larta për produktet zvicerane – një goditje e fortë në ekonominë e Zvicrës, që prek veçanërisht degët eksportuese si makinerinë, industria e orëve dhe atë ushqimore. Por në vend që të biem në panik dhe të kërkojmë çrregullime, nevojiten zgjidhje të mençura dhe solidare: punë e shkurtuar, mbështetje për industrinë përmes investimeve shtetërore dhe një politikë ekonomike aktive. Unia refuzon përpjekjet për çrregullim në kurriz të punëtorëve – sepse ato rrezikojnë jo vetëm vendet e punës, por ngarkojnë në mënyrë të njëanshme punonjësit.

Dhe sikur kjo të mos mjaftonte, UDC/SVP përpiqet të fajësojë migrantët për rritjen e kostove të shëndetësisë – me pretendime që janë hedhur poshtë prej kohësh nga faktet. Zyra Federale e Statistikave ka llogaritur se personat me shtetësi të huaj shkaktojnë deri në 1000 franga më pak shpenzime shëndetësore sesa zviceranët. Ata janë më të rinj. Edhe pse paguajnë premi si të gjithë, ata kërkojnë më rrallë shërbime mjekësore.
Por faktet nuk e kanë interesuar kurrë UDC/SVP-në. Narrativat e tyre të përsëritura si ajo “çakalli i mullirit” nuk janë vetëm të gabuara, por edhe të rrezikshme: ato zhvendosin vëmendjen nga problemet e vërteta dhe përçajnë shoqërinë.

Në shumë nga këto çështje duhet të veprojmë me kujdes, të veprojmë aktivisht dhe të tregojmë qëndrim – për paga të drejta, politikë ekonomike të mençur dhe një bashkëjetesë që bazohet në fakte, jo në nxitje.

Ne nga redaksia e Horizonte ju urojmë një vjeshtë kuftarake!